کرمانجی (به کردی: Kurmancî) که یکی از گویش‌های اصلی زبان‌های کردی است.
زنان کرمانج در حال ریسمان بافی
کرمانجی، سرشتی قدیمی‌تر و اصلی‌تر را نسبت به دیگر گویش کردی حفظ کرده چرا که دیگر زبان‌های کردی به خاطر نفوذ دراز مدت فارسی و شاید جذب یک زیرلایه مشخص ایرانی، دستخوش دگرگونی‌های چشمگیر شده‌اند. فهم زبان گویشوران کرمانجی و سورانی در ابتدا کمی مشکل است اما پس از مدتی قادر به برقراری ارتباط با هم خواهند بود. بیشتر کردهای جهان با گویش کرمانجی سخن می‌گویند.
لهجه‌ها
کرمانجی دارای لهجه‌های گوناگونی مانند جلالی ، شکاکی ، هرکی ، دری (با فارسی دری اشتباه گرفته نشود) ، بادینی (بادینانی) و لهجه ملکشاهیاست .
ادبیات و سیاست
از شاعران و ادیبان برجستهٔ این گویش می‌توان به بدیع‌الزمان جزری، احمد خانی، جگرخون. ملای باتی. فقیه طیران ملای جزیری، شرف خان بدلیسی،ادریس بدلیسی، یاشار کمال، یحیی علوی فرد و جعفرقلی زنگلی اشاره کرد.
رجال سیاسی تاریخی
از رجال سیاسی تاریخی می‌توانعبدالله اوجالان، امیرخان لپزرین، شیخ عبیدالله نهری، سید رضا دیرسیم، احسان نوری پاشا، شیخ سعید پیران، جلادت بدرخان ،صلاح الدین ایوبی، اسماعیل آقا سمکو، مصطفی بارزانی، عبدالرحمن قاسملو، حسن وکالتی، عبدالرضا رحمانی فضلی، فرهاد خان توپکانلو و علی محمد خان توپکانلو را نام برد.
رقص‌های محلی کرمانجی
خلخال- ارومیه - صومای برادوست – سلماس – خوی –ماکو- چالدران و بازرگان (به جز خراسان) همانند کوردی کرمانجی جنوبی و مرکزی به صورت حلقه و دست تو دست هم می‌رقصند و معمولاً بهترین رقصنده (زن یا مرد) نقش رهبری گروه سرچوپی‌کِش (سه‌چۆپی‌کێش) را به عهده می‌گیرد و اولین نفر حلقه رقصندگان است. او با انجام ماهرانه حرکات نمایشی توسط دستمالی که در دست راست خود دارد و نیز به کمک اصواتی هیجان انگیز و گاهی با کلام ضمن افزودن بر هیجان رقصندگان مسئولیت تنظیم سرعت و ریتم حرکت گروه را بر عهده می‌گیرد. قرار گرفتن در این نقش جذابیت فراوانی دارد و رقصنده را در موقعیت بهتری نسبت به مابقی گروه قرار می‌دهد. سرچوپی‌کش گاهی برای ایجاد نشاط بیشتر می‌تواند از حلقه رقص جدا شده و با توجه به تبحر خویش حرکات نمایشی فردی نیز انجام دهد. بقیه گروه در حالیکه دست هایشان رو به زمین و در امتداد دو پهلویشان قرار دارد پنجه در پنجه رقصندگان مجاور ایجاد حلقه‌ای پیوسته می‌کنند. مطلوب‌ترین حالت قرار گرفتن رقصندگان بصورت (گندم و جو) یا به عبارتی یک زن و یک مرد بصورت یک در میان است. گاوانی آخرین رقصنده گروه است که هرچند نقش زیادی در ایجاد ریتم و نشاط رقص دارد اما کمتر کسی راغب به قرار گرفتن در این نقش است.
:: بازدید از این مطلب : 211
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
